President Donald Trump spreekt op het House Republican Members Conference Dinner 2025 in Doral, Florida. (Foto: AP) De regering van de Amerikaanse president Donald Trump heeft meer dan een dozijn aanklagers ontslagen die betrokken waren bij het onderzoek naar en de vervolging van de Republikeinse leider tijdens zijn niet-actieve periode. De ontslagen die maandag plaatsvonden gingen onmiddellijk in en betroffen medewerkers van het ministerie van Justitie, aldus anonieme bronnen binnen de regering van Trump.
Een functionaris vertelde het persbureau Reuters dat waarnemend procureur-generaal James McHenry, een door Trump benoemde, had vastgesteld dat de aanklagers “niet te vertrouwen waren om de agenda van de president nauwgezet uit te voeren vanwege hun belangrijke rol in de vervolging van de president”. Deze stap onderstreept Trumps bedreigingen om wraak te nemen op degenen die zijn handelen onderzochten – en markeert een breuk met de traditionele normen dat ambtenaren in vaste dienst niet gestraft zouden moeten worden voor het uitvoeren van hun taken onder een vorige regering.
Trump trad op 20 januari aan voor een tweede termijn als president, nadat hij eerder van 2017 tot 2021 had gediend. Degenen die getroffen zijn door de ontslagen van maandag omvatten onder andere aanklagers die hadden samengewerkt met voormalig speciaal aanklager Jack Smith, die twee onderzoeken naar Trump leidde voordat hij aftrad. Een daarvan richtte zich op Trumps bewaring van honderden geheime documenten in zijn privéwoning, ondanks een dagvaarding in 2022 om ze terug te geven. De andere richtte zich op zijn gedrag voor, tijdens en na de presidentsverkiezingen van 2020, die hij verloor van de democraat Joe Biden. Trump werd ervan beschuldigd de verkiezingsuitslag te willen ondermijnen, waarvan hij ten onrechte beweerde dat deze was beïnvloed door wijdverspreide kiezersfraude.
Beide onderzoeken resulteerden in federale strafrechtelijke aanklachten: de eerste in Florida en de tweede in Washington, DC. Trump was de eerste Amerikaanse president, zowel voormalig als huidig, die strafrechtelijk werd vervolgd. Naast de federale zaken werd hij ook aangeklaagd in twee staatszaken. Eén, in Georgia, had betrekking op Trumps vermeende pogingen om de verkiezingen van 2020 te annuleren. De andere, in New York, beschuldigde Trump ervan zakelijke documenten te vervalsen om een betaling aan een pornoactrice te verbergen tijdens zijn succesvolle presidentscampagne in 2016. In die zaak werd Trump schuldig bevonden aan 34 misdrijven, hoewel hij werd veroordeeld tot een “onvoorwaardelijke ontslag” – wat betekent dat hij werd vrijgelaten zonder straf.
Trump heeft in alle vier de zaken ontkend iets verkeerd te hebben gedaan en beschuldigde de aanklagers van het leiden van een politiek gemotiveerde “heksenjacht”. Terwijl de zaken op staatsniveau werden vervolgd door lokale openbaar aanklagers, werden de federale zaken geleid door het ministerie van Justitie van de regering-Biden. Om de onafhankelijkheid van de onderzoeken te waarborgen, benoemde de toenmalige procureur-generaal Merrick Garland een speciale raadsman die geen politieke benoeming was, namelijk Jack Smith, die eerder oorlogsmisdaden had vervolgd in Den Haag. Geen van de zaken van Smith tegen Trump kwam tot een rechtszaak. Nadat Trump in november 2024 werd herkozen, liet Smith beide zaken vallen, verwijzend naar het langdurige beleid van het ministerie van Justitie om geen zittende presidenten te vervolgen. Hij trad ook af als speciaal aanklager.
Smith publiceerde echter wel een rapport over een van de twee aanklachten, waarin de kracht van de aanklacht werd onderstreept. “Maar vóór de verkiezing van meneer Trump en zijn aanstaande terugkeer naar het presidentschap, oordeelde het kantoor dat het toelaatbare bewijs voldoende was om een veroordeling te verkrijgen en te behouden tijdens het proces,” aldus het rapport. Sinds zijn aantreden op 20 januari heeft Trump een schoonmaakoperatie binnen de federale overheidskantoren geleid. Op 24 januari onthulden nieuwsberichten bijvoorbeeld dat hij een dozijn inspecteurs-generaal had ontslagen: ambtenaren die verantwoordelijk waren voor het toezicht op belangrijke overheidsinstanties.
Sommige deskundigen beweren dat hun ontslagen in strijd waren met de federale wet, die een voorafgaande kennisgeving van 30 dagen vereist voor het ontslag van een inspecteur-generaal – evenals een duidelijke reden voor het ontslag. Op de dag van zijn inauguratie maakte Trump zich boos over de uitgebreide ontslagen van “Biden-bureaucraten” tijdens een bijeenkomst met zijn aanhangers in de Capital One Arena in Washington, DC. “De meeste van die bureaucraten worden ontslagen. Ze zijn weg. Het zouden er allemaal moeten zijn, maar sommigen glippen erdoorheen,” zei hij.
In een verklaring van maandag aan The Associated Press herhaalde een anonieme Trump-functionaris de opmerkingen van de president met betrekking tot de ontslagen van de aanklagers: “Deze handeling is in overeenstemming met de missie om een einde te maken aan de bewapening van de overheid.”
